Bẫy hơi là một trong những thiết bị quan trọng nhất trong hệ thống sử dụng hơi cung cấp nhiệt vì nếu như bẫy hơi hoạt động không đúng chức năng sẽ gây ra rất nhiều vấn đề cho đơn vị sử dụng hơi. Trong bài viết dưới đây Chúng tôi sẽ giúp Bạn hiểu rõ hơn về thiết bị này.

Bẫy hơi là gì?

Bẫy hơi (Steam Trap) hay còn gọi là cốc ngưng hơi, bẫy hơi nước là thiết bị van tự động được lắp trên đường ống hơi nóng để loại bỏ toàn bộ hơi nước (nước ngưng tụ) ra khỏi đường ống giúp cho hệ thống hơi nóng được khô hoàn toàn. Ngoài ra, cốc ngưng hơi còn có tác dụng điều chỉnh và kiểm soát tốc độ hơi nước trong đường ống một cách hiệu quả.

Steam Trap được phân loại dựa vào nguyên lý hoạt động, nhiệt độ, trọng lượng và áp suất của nước, khí, hơi nước để phân ra thành các loại bẫy hơi khác nhau, mỗi một loại cốc ngưng hơi đều có ưu điểm và ứng dụng riêng khác nhau. 

Chức năng chính của cốc ngưng hơi

• Xả toàn bộ hơi nước ngưng tụ ngay khi nó được hình thành.
• Tiêu thụ hơi nước một lượng không đáng kể (tiết kiệm năng lượng).
• Có khả năng loại bỏ khí và các khí không ngưng tụ khác.

Nguyên lý làm việc của bẫy hơi 

Cốc ngưng hơi hoạt động dựa trên sự khác biệt về tính chất giữa hơi (steam) và nước ngưng (condensate). Nước ngưng sẽ tập trung ở điểm thấp nhất vì hơi nước có thể tích lớn hơn khoảng 1600 lần so với pha lỏng của nó ở cùng nhiệt độ và áp suất. Tính chất hơi cũng thay đổi theo áp suất; ở các điều kiện áp suất khác nhau, hơi sẽ có điểm sôi khác nhau. 

Steam trap có thể được chia thành ba loại chính: cốc ngưng cơ học (dựa trên sự chênh lệch về khối lượng riêng của hơi và nước ngưng), bẫy hơi nhiệt tĩnh (dựa trên sự chênh lệch về nhiệt độ),  bẫy hơi nhiệt động (dựa trên sự chênh lệch về động năng). Những loại bẫy hơi này sử dụng các tính chất khác nhau của hơi nước và các định luật vật lý khác nhau để loại bỏ nước ngưng và những loại khí không ngưng (non-condensable gases), đồng thời giữ hơi trong hệ thống, không bị thất thoát hơi. 

Hướng dẫn cách lắp đặt bẫy hơi trong nhà máy 

Lắp đặt cốc ngưng hơi trong nhà máy

• Lắp theo đúng chiều steam trap với chiều đi của hơi
• Chọn cốc ngưng hơi, cóc xả nước ngưng phù hợp với lưu lượng. VD: bẫy  đồng tiền phù hợp với những vị trí ít nước ngưng; bẫy phao  phù hợp vị trí mà nước ngưng nhiều như: Bộ góp nhiệt, bộ gia nhiệt, vị trí sử dụng nhiệt, đường ống chính…Việc này cần tính toán lưu lượng nước ngưng và chọn loại bẫy có lưu lượng phù hợp.
• Lắp cốc ngưng hơi đúng loại theo phương ngang hoặc phương dọc. Vì không thể đem loại bẫy cho phương dọc lắp cho phương ngang hoặc ngược lại. 
• Nên lắp thêm lọc Y trước bẫy hơi để lọc cặn tránh làm nghẹt bẫy hơi
• Lắp thêm kính quan sát đầu ra của bẫy hơi ở những vị trí bẫy quan trọng để quan sát nước ngưng có thoát ra đều hay không.

Các vị trí cần lắp đặt bẫy hơi – cốc ngưng hơi

1- Đặt bẫy hơi cuối đường ống chính để lấy nước ngưng 

Tại vị trí này cụm Steam trap gồm: 2 van cầu và 1 bẫy hơi là được, không nhất thiết phải lắp van 1 chiều hoặc kính quan sát.

2- Đặt bẫy hơi trước van giảm trên đường hơi chính

Tại vị trị trước van điều áp hơi nóng cần lắp đặt bộ tách nước ngưng sau đó lắp thêm cốc ngưng hơi để đưa nước ngưng ra khỏi đường hơi. Việc này cần thiết để chất lượng hơi tốt hơn và tránh tình trạng búa nước gây hư van giảm áp.

Cụm bẫy hơi chỉ cần: van cầu -> cốc ngưng nước -> van cầu

3- Đặt cốc ngưng phao tại bộ góp nhiệt

Tại vị trí bộ góp nhiệt cụm bẫy hơi cũng chỉ gồm 2 van cầu và 1 bẫy. Tùy vào lưu lượng mà ta chọn bẫy phù hợp 

4- Đặt cốc ngưng nước tại vị trí gia nhiệt (vị trí sử dụng nhiệt trong nhà máy)

Vị trí steam trap  cho giàn gia nhiệt là nơi sử dụng hơi cho mục đích: sấy khô sản phẩm, làm chín thực phẩm, hấp thực phẩm…Tại vị trí này thì cụm cốc ngưng hơi nước cũng chỉ gồm: 2 van cầu và 1 cốc ngưng nước. Tùy vào lưu lượng và kích thước của bộ trao đổi nhiệt mà ta lắp bao nhiêu bẫy và chọn size bẫy cho phù hợp lưu lượng.

Qua đây, ta có thể thấy được rằng việc lắp đặt bẫy hơi không đúng kỹ thuật có thể dẫn đến tình trạng máy vận hành sai chức năng, hoạt động kém hiệu quả… gây tổn thất và không đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Vì vậy việc lắp đặt cốc ngưng hơi đúng kỹ thuật  đóng vai trò rất quan trọng  giúp tăng tuổi thọ, hiệu suất làm việc tốt hơn, tiết kiệm nhiên liệu và tối ưu chi phí.

Bài viết có tham khảo tài liệu từ diginexus.edu.vn